डेंगु संक्रमित उच्च जोखिमका संकेतहरु
असाध्यै पेट दुख्नु
तारान्तार बान्ता आउनु
कलेजो सुन्नीनु
रगतमा प्लेटेलेट्सको मात्रा घट्नु
छाती वा पेटमा पानी जम्नु
नाक, गिजा लगायतका ठाउँबाट रगत बग्नु
डेंगु ज्वरोको संक्रमणबाट बच्ने उपायहरू
यो रोगबाट बच्नको लागि मुख्यतयाः लामखुट्टेको टोकाइबाट जोगिनु पर्दछ । यसको लागि लामखुट्टेको नियन्त्रण नै सबैभन्दा उत्तम उपाय हो ।
–पुरा शरीर ढाकिने गरी कपडा लगाउने ।
–लामखुट्टेको टोकाईबाट बच्न मल्हम वा मच्छड धूप जस्ता सामग्री प्रयोग गर्ने । लामखुट्टेको टोकाईबाट बच्न राति र दिउँसो सधैं झुलभित्र सुत्ने
–घरवरपर वा खेतबारीमा काम गर्न जाँदा लामखुट्टेको टोकाइबाट बच्न ध्यान पु¥याउने । झ्याल ढोकामा जाली लगाई बन्द राख्ने ।
–लामखुट्टेले फल पार्ने ठाउँहरुमा फल पार्न नदिन गर्नुपर्ने उपायहरू पानी राख्ने भाँडाहरू जस्तै पानी ट्याङकी, गाग्री, दहीको कतारो, बाल्टिन, ड्रम आदि सधैं छोपेर राख्ने । लामखुट्टेको नियन्त्रणको लागि घर वरपर पानी जम्न नदिने, खाल्डा खुल्डी पुर्ने र घर आँगन सफा राख्ने ।
–यो लामखुट्टेले सफा जमेको पानीमा फुल पार्ने हुनाले लामो समयसम्म एउटै ठाँउमा पानी जम्मा गरेर नराख्ने । पुराना टायर, पानी जम्न सक्ने भाँडाकुँडा, पुराना बट्टा खाल्टो खनी छोप्ने वा नष्ट गर्ने । गमला र फुलदानी, एअरकुलर जस्ता पानी जम्ने सामग्रीको पानी हप्तामा एक पटक नियमित रूपमा सुख्खा हुनेगरी सफा गर्ने ।
–कुनै स्थानमा खानेपानीको पाईप तथा ढलहरु चुहिने भएमा तुरून्त मर्मतको ब्यवस्था गर्ने ।
डेंगु ज्वरोको उपचार
डेंगु ज्वरो बिषाणुको कारणबाट लाग्ने भएकाले यसको कुनै किसिमको उपचार छैन । तर, बिरामीमा देखिएका लक्षणहरु अनुसारको उपचार गरिन्छ । ज्वरो घटाउन सिटामोल र प्रसस्त मात्रामा झोल पदार्थ पिउनुपर्दछ ।
लक्षणहरु कुनैपनि व्यक्तिमा देखापर्ने वित्तिकै डेंगु ज्वरोबाट हुने जटिलताबाट बचाउन तुरून्त स्वास्थ्य संस्थामा लगी उपचार गराउनु पर्दछ । डेंगुको बिरामीहरूको विशेष हेरचाहका लागि अस्पतालमा भर्ना गर्नुपर्छ।
